Dzieci z biednych rodzin częściej cierpią na „leniwe oko”

Amblyopia, czyli „leniwe oko”, to wada wzroku, w której jedno oko bierze mniejszy udział w procesie widzenia, przez co mózg widzi różne „obrazy” i nie potrafi ich połączyć w jeden. W rezultacie leniwe oko odbiera mniej sygnałów wzrokowych, a mózg tłumi informacje pochodzące z niego, co powoduje stopniowe pogarszanie się wzroku. Patologię tę można wyleczyć jedynie przed okresem dojrzewania; później korekcja wzroku osłabionego przez amblyopię staje się praktycznie niemożliwa.

Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby zwiększa się przy zezie, w tym zezie dziedzicznym, wcześniactwie, niskiej masie urodzeniowej i innych. Aby uzyskać jak najpełniejsze dane na temat grup ryzyka niedowidzenia, naukowcy z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie przeprowadzili obszerne badanie , w którym wykorzystali dane 1,3 miliona młodych ludzi w wieku 16–18 lat. Wszyscy przeszli badania lekarskie, w tym testy wzroku, zanim zostali powołani do wojska izraelskiego w latach 1993–2017. Niedowidzenie zdiagnozowano u 14,3 tys. młodych mężczyzn i kobiet.

Ogólnie rzecz biorąc, w okresie obserwacji częstość występowania tej patologii zmniejszyła się prawie o połowę, z 1,59% do 0,87%, co najprawdopodobniej wynika z lepszej profilaktyki wad wzroku u dzieci. Analiza danych wykazała jednak, że dzieci z rodzin o niskich dochodach są znacznie bardziej narażone na rozwój niedowidzenia niż ich zamożniejsi rówieśnicy. Stwierdzono również, że ryzyko wystąpienia zespołu leniwego oka jest wyższe wśród imigrantów, w tym z byłego Związku Radzieckiego i Afryki Północnej. Naukowcy uważają, że rodziny te mają najwyraźniej mniejsze możliwości wczesnej profilaktyki różnych chorób u dzieci.

Naukowcy odkryli również związek między tym schorzeniem a obniżonymi funkcjami poznawczymi i zasugerowali, że niedowidzenie może utrudniać czytanie, co prowadzi do osłabienia zdolności myślenia. Naukowcy odkryli również, że wśród innych statystycznie istotnych czynników ryzyka wystąpienia zespołu leniwego oka znalazły się otyłość, wzrost poniżej średniej i życie w ultraortodoksyjnej społeczności religijnej.

Wcześniej amerykańscy naukowcy odkryli „pieczęć ubóstwa” w mózgach dzieci, które żyły w ubóstwie w wieku przedszkolnym. U tych osób stwierdzono mniejszą objętość pewnych podkorowych obszarów mózgu, w tym hipokampa, jądra ogoniastego i wzgórza, które są szczególnie wrażliwe na czynniki środowiskowe. Najbardziej zaskakującym odkryciem był fakt, że zmiany te utrzymywały się u dzieci, nawet jeśli sytuacja finansowa ich rodzin z czasem ulegała poprawie.

„Uważamy, że ubóstwo i wszystkie związane z nim czynniki, takie jak stres, złe jedzenie i ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej, wpływają na rozwój mózgu” – wyjaśniają naukowcy.